#Review: Διαβάσαμε το “Κατάλογος Απολεσθέντων” της Judith Schalansky

Στον “Κατάλογο Απολεσθέντων”, η πολλά υποσχόμενη Γιούντιτ Σαλάνσκυ -από τις αξιολογότερες συγγραφείς της νεότερης γενιάς στη Γερμανία- καταθέτει μία ειδικού τύπου βιογραφία, που δεν αφορά μόνο σε πρόσωπα, αλλά και σε έγγραφα, αντικείμενα, μνημεία. Κινούμενη ανάμεσα στη μυθιστοριογραφία, το δοκίμιο και τη μαρτυρία, αναφέρεται, εν είδει μνημοσύνου, σε 12 συγκλονιστικές απώλειες που βίωσε η ανθρωπότητα, με μία δεξιοτεχνική αφήγηση που ενισχύεται, ακόμα περισσότερο, από την εξαιρετική μετάφραση του Γιάννη Καλιφατίδη

Εν αρχή, είναι το νησί Τουανάκι, στο σύμπλεγμα των Νότιων Νήσων Κουκ, στο βορειονατολικό Ειρηνικό Ωκεανό, “πάνω στη ρότα του πανίσχυρου Κουροσίβ”, που καταποντίστηκε μεταξύ 1842-1843 από έναν υποθαλάσσιο σεισμό.

Σειρά έχει η τίγρη της Κασπίας, που οδηγήθηκε σε αφανισμό λόγω της συστηματικής καταδίωξής της και της συρρίκνωσης του ζωτικού χώρου της, και “ο μονόκερος του Γκέρικε” που, όμως, ποτέ δεν υπήρξε! Το 17ο αιώνα, ο Γερμανός φυσικός Όττο φον Γκέρικε είχε ισχυριστεί ότι είχε αποκαταστήσει το σκελετό ενός προϊστορικού ζώου, ωστόσο, αποδείχθηκε  ότι δεν είχε βρει οστά αλλά, για τη Σαλάνσκυ, ακόμα και οι “δράκοι” των παιδικών μας παραμυθιών δικαιούνται μια θέση στην αιωνιότητα.

Στην τέταρτη ιστορία, το “απολεσθέν” είναι η μπαρόκ βίλλα του καρδινάλιου Τζούλιο Σακέτι, στη Ρώμη, έργο του αρχιτέκτονα Πιέτρο ντα Κορτόνα, που εγκαταλείφθηκε λίγα χρόνια μετά την ολοκλήρωσή της, στο πρώτο μισό του 17ου αιώνα.
“Το αγόρι με το γαλάζιο κοστούμι” είναι η πρώτη ταινία του Μούρναου, με θέμα τις διχασμένες προσωπικότητες, από την οποία έχουμε μόλις τριάντα πέντε, αμοντάριστα πλάνα, ενώ οι “Ερωτικές ωδές της Σαπφούς”, που έχουν σωθεί μόνο κατά 7%, μας θυμίζουν ότι τόσο υπολογίζεται και το ποσοστό των ομοφυλόφιλων γυναικών.

Ακολουθούν το αυτοβιογραφικό “Παλάτι του οίκου φον Μπερ”, ένα αρχοντικό στο Γκράιφσβαλντ της Ανατολικής Γερμανίας, που κάηκε το 1945, το επίσης αυτοβιογραφικό “Λιμάνι του Γκράιφσβαλντ”, με “απολεσθέν” μια ελαιογραφία του ρομαντικού ζωγράφου Κάσπαρ Ντάβιντ Φρήντριχ, τα ιερά συγγράμματα του προφήτη Μάνη (3ο αι. μ.Χ.), στον οποίο οφείλουμε το “μανιχαϊσμό”, ο μεγάλος κήπος γνώσης που δημιούργησε, σε ένα ελβετικό δάσος, ο Αρμάντ Σούλτες, κρεμώντας σε κάθε δέντρο και μια τσίγκινη πινακίδα με απίθανες πληροφορίες, το Μέγαρο της Δημοκρατίας, στο Ανατολικό Βερολίνο, που κατεδαφίστηκε το 2006, και, τέλος, η ιστορία του βοτανολόγου και σεληνογράφου Κίναου, τα ίχνη του οποίου δεν εντόπισε ποτέ κανείς!

Με λίγα λόγια, πρόκειται για δώδεκα διηγήματα (που διαβάζονται, όμως, και ως σπονδυλωτό μυθιστόρημα), τα οποία “παίζουν” ονειρικά μεταξύ φαντασίας, φαντασίωσης και πραγματικότητας και που αλληλοσυμπληρώνονται (καθώς όλα εμπεριέχουν την αβάσταχτη οδύνη της απώλειας) με απόλυτη φυσικότητα.
Σε κάθε περίπτωση, δεν πιστεύουμε ότι θα υπάρξει αναγνώστης που δε θα προσπαθήσει να βρει ακόμα περισσότερες πληροφορίες για κάθε έναν από αυτούς τους χαμένους κόσμους και δε θα αισθανθεί την αγωνία της Σαλάνσκυ να προλάβει, με το έργο της (υποψήφιο για το International Booker 2021), επερχόμενες απώλειες.

Ακολουθήστε το Entertainment Weekly στα social media:
★ Facebook ★ Instagram ★ Twitter ★ Spotify