Ο Νίκος Σπανάτης μιλάει στο EW για τον «comme il faut» και συνάμα κωμικό ρόλο του στο Moby Dick των Παπαδημητρίου και Κακλέα
"Στο «Moby Dick, the musical», έχω την ευκαιρία να «τσαλακώσω» τόσο τη φωνή όσο και τη σκηνική μου παρουσία και να απολαμβάνω μια ασυνήθιστη υπέρβαση ως τραγουδιστής και ηθοποιός.
Φωτό: Peter Tamas
Στο μιούζικαλ «Moby Dick» του Δημήτρη Παπαδημητρίου σε σκηνοθεσία Γιάννη Κακλέα, o Νίκος Σπανάτης ερμηνεύει τον Γάλλο Σιτιστή, έναν χαρακτήρα γαλλικής καταγωγής και κουλτούρας, ευφυή και κομψό ναύκληρο, όμως μουρλό και θεότρελο και συνάμα φοβερά δυσαρεστημένο, καθώς βρίσκεται μέσα σ’ ένα φαλαινοθηρικό καράβι υπηρετώντας τον σκοτεινό και τυραννικό καπετάνιο Αχαάβ που διψά να σκοτώσει τη γιγάντια λευκή φάλαινα Moby Dick. Η ναυτική του ικανότητα και ευθυκρισία, του επιτρέπει να υπηρετεί γαστρονομικά το πλήρωμα που είναι επανδρωμένο από αξιωματικούς, ναύτες και αδίστακτους κανίβαλους, και μολονότι δυσανασχετεί διαρκώς για την αποστολή του, συγχρόνως τρέμει μη τυχόν και τον δολοφονήσουν. “Είναι απολαυστική συγκυρία -ως κόντρα τενόρος- να ερμηνεύω έναν «comme il faut» αλλά ταυτόχρονα κωμικό ρόλο σε αυτό το καθηλωτικό μουσικό έργο, που το λιμπρέτο δια χειρός Δημήτρη Παπαδημητρίου, βασίστηκε στο σπουδαίο περιπετειώδες αριστούργημα της αμερικανικής λογοτεχνίας του 19ου αιώνα, και που είναι επίκαιρο όσο ποτέ άλλοτε: ενόσω καταστρέφουμε τη φύση, εκείνη προετοιμάζεται… μεθοδικά για να μας συνθλίψει με τα κοφτερά της δόντια.”
Ο κόντρα τενόρος Νίκος Σπανάτης γεννήθηκε στη Φρανκφούρτη. Σπούδασε τρομπέτα, ανώτερα θεωρητικά και πιάνο και είναι υποψήφιος διδάκτωρ στο Τμήμα Μουσικών Σπουδών του Ιονίου Πανεπιστημίου. Μελέτησε τραγούδι με τους Χριστοφέλλη, Πουλημένου και Κατσούλη (δίπλωμα μονωδίας με πρώτο βραβείο). Έχει εμφανιστεί ως σολίστ σε όλα τα ελληνικά θέατρα και σε διεθνή Φεστιβάλ (Λάχτι, Ταλλίν, Σαν Σεμπαστιάν, Λονδίνο, Βέλγιο, Βενετία, Μαδρίτη, Άμστερνταμ). Συνεργάζεται με όλες τις ελληνικές και με διεθνείς ορχήστρες, ενώ έχει ερμηνεύσει ρόλους όπως: Giustizia Divina, Pou-Bah, Sorceress, Pissandro, Marcellian, Nireno, Ascanio, Baba the Turk, Oberon κ.ά.. Ερμήνευσε έργα των Παπαδημητρίου, Κουμεντάκη, Μαραγκόπουλου και Μαμαγκάκη, συνεργάστηκε με το TV 5 Monde και ηχογράφησε για τις δισκογραφικές εταιρίες MDG, ΙΔΑΙΑ, Ruvensbury Records και «Ελληνικό Σχέδιο».
Ποιος είναι ο ρόλος του Γάλλου σιτιστή στον Moby Dick του Δημήτρη Παπαδημητρίου και του Γιάννη Κακλέα; Πόσο έχουν επέμβει στο κλασικό έργο;
Ποια είναι η εμπειρία σας από τη συμμετοχή σας σε μία τέτοιου μεγέθους παραγωγή; Πώς ήταν η συνεργασία σας με τον συνθέτη και τον σκηνοθέτη;
Είναι η πρώτη φορά που τραγουδώ σε μια τέτοιου βεληνεκούς υπερπαραγωγή, ένα ποιητικού υπερθέαμα καθηλωτικής μουσικής και λόγου μιούζικαλ, η οποία διεκδικεί δικαίως μια θέση στο παγκόσμιο ρεπερτόριο του. Στη φαντασμαγορική αυτή παραγωγή, ερμηνεύω, όπως προανέφερα, έναν χαρακτήρα γαλλικής κουλτούρας, «καθώς πρέπει» και συνάμα εύθικτο και τρελό. Αυτό το επισημαίνω, καθώς στο ρεπερτόριό μου, δηλαδή του κόντρα τενόρου, από την περίοδο του Μπαρόκ έως και τη σύγχρονη εποχή, η φωνή αυτή ερμηνεύει ρόλους ως επί το πλείστων ιπποτών, ξωτικών, πριγκίπων και άλλων δυναμικών και σαγηνευτικών ηρώων, και σπανίως κωμικών. Στο «Moby Dick, the musical», έχω την ευκαιρία να «τσαλακώσω» τόσο τη φωνή όσο και τη σκηνική μου παρουσία και να απολαμβάνω μια ασυνήθιστη υπέρβαση ως τραγουδιστής και ηθοποιός. Με τον σπουδαίο Δημήτρη Παπαδημητρίου η συνάντηση-συνεργασία μας κρατά σχεδόν εννέα χρόνια και ο τρόπος που έχει συνθέσει για τη φωνή μου, τόσο στο παρελθόν όσο και στο Moby Dick, είναι πρωτότυπος και συναρπαστικός. Όσο για τον σκηνοθέτη Γιάννη Κακλέα, που έχω την τιμή να συνεργάζομαι για πρώτη φορά φέτος με την παράσταση “Moby Dick”, εμπνέει δραματουργικά τους διαφορετικούς χαρακτήρες μας, δημιουργώντας μια παλέτα ερμηνειών εξαίρετα χρωματισμένη, δίνοντας κίνηση και μορφή στα βαθύτατα νοήματα και στους συμβολισμούς αυτής της παράστασης.
Κατά τη δική σας άποψη, γιατί ο Moby Dick -το μυθιστόρημα του Melville- παραμένει ένα σημαντικό έργο; Ποια η σχέση του με τη σύγχρονη εποχή;
Το μουσικό αυτό έργο που είναι βασισμένο στο σπουδαίο περιπετειώδες all-time-classic αριστούργημα της αμερικανικής λογοτεχνίας του 19ου αιώνα, θεωρείται επίκαιρο όσο ποτέ άλλοτε, καθώς περνάει διαχρονικά μηνύματα, οικολογικά και όχι μόνο. Για παράδειγμα, διδάσκει πως ενόσω καταστρέφουμε τη φύση, εκείνη προετοιμάζεται μεθοδικά για να μας συνθλίψει με τα κοφτερά της δόντια. Το πόσο επίκαιρο είναι το παραπάνω μήνυμα, επιβεβαιώνεται καθημερινά. Επίσης το έργο αναλύει με συγκλονιστικό -εκπαιδευτικό τολμώ να πω- τρόπο, την έννοια της εκδίκησης που οδηγεί πάντα και κατά μαθηματική ακρίβεια στην αυτοκαταστροφή.
Τι σας ώθησε να ασχοληθείτε με τη κλασική μουσική και όχι μόνο ως ερμηνευτής αλλά και πιανίστας και τρομπετίστας; Και ποιες οι δυσκολίες που αντιμετωπίσατε;
Με πάτε πολλά χρόνια πίσω! Θυμάμαι τα παιδικά μου χρόνια έντονα και με ατελείωτο παιχνίδι στη γειτονιά με τους φίλους μου και τους συμμαθητές μου. Από τις τελευταίες τάξεις του Δημοτικού, όταν επέστρεφα στο σπίτι μετά το σχολείο, απολάμβανα να ακούω αγαπημένους δίσκους βινυλίου κλασικής μουσικής, και ένας από αυτούς ήταν η «Μουσική των Νερών» του Georg Friedrich Händel. Με αυτά τα ακούσματα ξύπνησε μέσα μου η ανάγκη να ανακαλύψω τον κόσμο της μουσικής εκ των έσω. Ξεκίνησα λοιπόν μαθήματα θεωρητικής μουσικής και τρομπέτας, επειδή με εξίταρε ο δυναμικός και μεταλλικός της ήχος και σπούδασα πιάνο, γιατί ήθελα να παίζω σωστά με γνώση και εξ ακοής τα τραγούδια και τις κλασικές μελωδίες που αγαπούσα και με γοήτευαν. Πολύ αργότερα άρχισα μαθήματα τραγουδιού και κατόπιν έγινα δεκτός στο Τμήμα Μουσικών Σπουδών του Ιονίου Πανεπιστημίου. Σήμερα ολοκληρώνω τη διδακτορική διατριβή μου σχετικά με τις όπερες του Händel. Αυτό που είναι γραπτό να γίνει, σε ακολουθεί μέχρι να πραγματοποιηθεί.
Είναι γνωστό πως η καθημερινότητα ενός ερμηνευτή κλασικής μουσικής υπόκειται σε περιορισμούς. Ένας διεθνούς φήμης κόντρα τενόρος πρέπει να διαθέτει αυτοπειθαρχία, να εργάζεται σκληρά και ουσιαστικά να ζει μια ασκητική ζωή. Ποια είναι η ανταμοιβή σας; Και εσείς πώς ξεφεύγετε από την καθημερινότητα;
Για να σας μιλήσω ειλικρινά περιορισμούς δεν έχω, κι αν είχα αυτές θα με «ακολουθούσαν» και καλλιτεχνικά – κάτι που δεν θα ήθελα ποτέ να συμβεί. Γυμνάζομαι, διαβάζω, μελετάω, αγαπώ τη φωτογραφία και κάνω λήψεις με drone. Η αυτοπειθαρχία και η ασκητική ζωή δεν ταιριάζει με το δικό μου μοντέλο ζωής. Βγαίνω, χαίρομαι τη φύση, τον ήλιο, τη θάλασσα, το φαγητό και, κυρίως, τους ανθρώπους που αγαπώ. Και ερωτεύομαι. Η ανταμοιβή μου είναι η ίδια η μουσική που είναι ζωή, κίνηση, πάθος, πόθος, έρωτας. Αν δεν σκεφτόμουν και συμπεριφερόμουν όπως σας προανέφερα, θα υπήρχε μεγάλο πρόβλημα! Ο τραγουδιστής που έχει μια υγιή και ωραία φωνή έχει αίσθηση επαγγελματικής ευθύνης και δείχνει σεβασμό προς τη μουσική που υπηρετεί, έχει και την ευκαιρία να συμμετέχει σε παραγωγές, παραστάσεις και συναυλίες, να γίνεται αγαπητός στο ακροατήριο και, πρωτίστως, να δημιουργεί σπουδαίες συνεργασίες. Για να γίνουν όλα αυτά, πρέπει επίσης να ζει μια φυσιολογική ζωή, με τα πάνω και τα κάτω της.
Είναι γεγονός πως στην Ελλάδα υπάρχουν φίλοι της όπερας. Όμως γενικά η κλασική μουσική είναι στο περιθώριο. Ως απόφοιτος του Τμήματος Μουσικών Σπουδών στο Ιόνιο Πανεπιστήμιο και υποψήφιος διδάκτωρ πιστεύετε ότι υπάρχει έλλειψη εκπαίδευσης; Θα έπρεπε οι κρατικοί φορείς να μεριμνήσουν για τη παροχή μουσικής παιδείας;
Η κλασική μουσική δεν αποτελεί άβατο για «λίγους κι εκλεκτούς». Ως εκ τούτου δεν πρέπει να υπάρχουν προκαταλήψεις γύρω από την κλασική μουσική και την όπερα, καθώς δεν αποτελούν «προνόμιο» μιας ελίτ. Στο εξωτερικό, το συγκεκριμένο μουσικό είδος έχει μεγάλη λαϊκή απήχηση επειδή αποτελεί κομμάτι της ιστορίας τους, ενώ τα συγκεκριμένα ακούσματα είναι συνήθως «προσβάσιμα» ακόμη και στις προβλήτες των τραίνων. Το αισιόδοξο ωστόσο είναι πως το ελληνικό κοινό παρακολουθεί σήμερα με μεγαλύτερο ενδιαφέρον κλασικές και σύγχρονες όπερες, μιούζικαλ, οπερέτες, έργα Ελλήνων συνθετών, ή παραστάσεις μουσικού θεάτρου. Κάτι λοιπόν αλλάζει γύρω μας και κυρίως… μέσα μας.
Ποια είναι η αγαπημένη σας όπερα; Και ποια όπερα πιστεύετε ότι ταιριάζει σε αυτούς τους σκοτεινούς καιρούς;
Με συναρπάζει η όπερα «Ακενατόν» του γνωστού Αμερικανού μινιμαλιστή συνθέτη Philip Glass. Αναφέρεται στον φαραώ της Αιγύπτου Αχενατόν-Αμένοφι Δ΄, ο οποίος υπήρξε θρησκευτικός μεταρρυθμιστής και καθιέρωσε το λατρευτικό μονοθεϊσμό στον Θεό Ήλιο. Είναι ένας από τους συναρπαστικούς ρόλους τον οποίο θέλω να ερμηνεύσω και που ο Philip Glass έγραψε για κόντρα τενόρο. Τα τελευταία δύο χρόνια που πέρασαν, μας στιγμάτισαν και μας εμπόδισαν να εξελιχθούμε, να δημιουργήσουμε, να αγκαλιαστούμε. Στις μέρες μας οι τρομερές ειδήσεις των εκτεινόμενων για τον πόλεμο που συμβαίνει σχεδόν δίπλα μας, μας βυθίζει στη θλίψη και στην αγανάκτηση.
Ο Ούγγρος συνθέτης György Ligeti, γνωστός μεταξύ άλλων στο ευρύ κοινό και από τις μουσικές του στιγμές στις κινηματογραφικές ταινίες «2001: Οδύσσεια του διαστήματος» και «Μάτια ερμητικά κλειστά», έγραψε την όπερα «Ο Μεγάλος Μακάβριος» το 1974-1977. Στην όπερα λοιπόν αυτή και μοναδική που συνέθεσε, πρωταγωνιστεί η περίεργη και εξωπραγματική μορφή «Νεκροτσάρ» που ανακοινώνει πως θα φέρει το τέλος του κόσμου. Οι ήρωες ερωτοτροπούν και συνεχίζουν τις ζωές τους με γλέντι και φαγοπότι, αψηφώντας τον κίνδυνο της προμηνύας. Ο Νεκροτσάρ διασκεδάζει μαζί τους με κρασί πιστεύοντας πως πίνουν ανθρώπινο αίμα, μεθάει και κατόπιν εξαφανίζεται με αποτέλεσμα η καταστροφή της γης να αναβληθεί! Όλοι γιορτάζουν την τροπή αυτή και την αποφυγή της συντέλειας του κόσμου και είναι ευτυχισμένοι. Εύχομαι κάπως έτσι να συμβεί και με τα τρέχοντα γεγονότα και η καταστροφή μας -μικρή ή μεγάλη- να αναβληθεί… επ’ αόριστον.
Ακολουθήστε το Entertainment Weekly στα social media:
★ Facebook ★ Instagram ★ Twitter ★ Spotify
Διαβάστε επίσης:
