“Η προδοσία είναι η μόνη αλήθεια που μένει” -ο Άρθουρ Μίλερ πέθανε σαν σήμερα, 10/2

Γιατί, όπως έχει επανειλημμένα επισημανθεί “η δύναμη του λογοτεχνικού μύθου του είναι εφάμιλλη των δραματουργών της αρχαίας τραγωδίας”.

Ο Άρθουρ Μίλερ, το δεύτερο από τα τρία παιδιά Πολωνών, εβραίων μεταναστών, διαμόρφωσε την προσωπικότητά του υπό το χρηματιστηριακό κραχ του 1929 (που σήμανε την ολοκληρωτική καταστροφή του πατέρα του) και τη μεγάλη οικονομική κρίση. Την “αποτύπωση” την πρωτοείδαμε στο “Θάνατο του εμποράκου” (που πρώτος ο Κάρολος Κουν “σύστησε”, το 1949, στο ελληνικό κοινό), μέσω της καταγραφής της τραγωδίας ενός “κακόμοιρου”, πλανόδιου πωλητή, που πέφτει θύμα κίβδηλων αξιών, αλλά και αξιών της ίδιας της κοινωνίας όπου ζει.

Ωστόσο, όλα τα έργα του ασκούσαν κριτική -έμμεσα ή άμεσα- στην κυβέρνηση των Η.Π.Α., τους πολίτες τους και το ανύπαρκτο “αμερικάνικο όνειρο”, γι’ αυτό και ήταν από τους πρώτους που του αφαιρέθηκε το διαβατήριο, το 1954, και καταδικάστηκε από την Επιτροπή Αντιαμερικανικών Ενεργειών του Κογκρέσο, το 1956, αρνούμενος να καταδώσει ονόματα συναδέλφων του “φιλοκομμουνιστών”. Με αποτέλεσμα, “Η Δοκιμασία ή Οι Μάγισσες του Σάλεμ” (δείτε το οπωσδήποτε, σε σκηνοθεσία Νικορέστη Χανιωτάκη, στο θέατρο “Δημήτρης Χορν”), να είναι ένα έργο που βασίζεται μεν στις δίκες μαγισσών που έγιναν στο Σάλεμ της Μασαχουσέτης, το 1962, αλλά με σαφείς αναφορές στη δεκαετία του 1950 και τον Μακαρθισμό.

Όπως χαρακτηριστικά έγραψε ο βιογράφος του, Μάρτιν Γκότφριντ, “σπάνια ένας καλλιτέχνης δέχτηκε τόσες πολλές επιθέσεις και συκοφαντίες στην πατρίδα του και, ταυτόχρονα, έχαιρε βαθιάς εκτίμησης σε όλον τον κόσμο”, με μοναδικό “μελανό” σημείο το “After the fall”: ένα έργο με ηρωίδα μια λαϊκή τραγουδιστρια, τη Μάγκι, η οποία τυρρανούσε το σύζυγό της με τις τρελές απαιτήσεις της και τον εθισμό της σε ουσίες, που ολοφάνερα δεν ήταν άλλη παρά η διασημότερη ξανθιά του Χόλυγουντ, η Μέριλιν Μονρό. Και πάρα πολλοί ήταν εκείνοι που δεν μπόρεσαν ποτέ να καταλάβουν πώς ένας θεατρικός συγγραφέας, γνωστός για τις υψηλές αρχές και την άκαμπτη συνείδησή του, μπόρεσε να περιγράψει με τόσο σκληρό τρόπο την πρώην -και κατά 30 χρόνια νεότερή του- γυναίκα του, όταν μάλιστα εκείνη δε ζούσε πια για να μπορεί να υπερασπιστεί τον ιδιο της τον εαυτό.
Ο Άρθουρ Μίλερ πέθανε σε ηλικία 90 ετών και, μέχρι σήμερα, εξακολουθεί να θεωρείται από τους σημαντικότερους αμερικανούς συγγραφείς της μεταπολεμικής γενιάς, σαφώς ανανεωτής του κοινωνικού δράματος και ένας τεράστιος δραματουργός.

Ακολουθήστε το Entertainment Weekly στα social media:
★ Facebook ★ Instagram ★ Twitter ★ Spotify