Atonement: H ιστορία πίσω από το εμβληματικό πράσινο φόρεμα

Έχουν περάσει 14 χρόνια από τότε που κυκλοφόρησε η Εξιλέωση (Αtonement) στους κινηματογράφους, αλλά υπάρχουν πολλά πράγματα που αξίζει να θυμόμαστε από την ταινία: Η πιστή προσέγγιση του εξαιρετικού βιβλίου του Ian McEwan, η πρώτη εμφάνιση της υποψήφιας για Όσκαρ Saoirse Ronan στον ρόλο της 13χρονης συγγραφέως θεατρικών έργων Briony Tallis, η πανέμορφη παραγωγή και φωτογραφία.

Υπάρχει όμως ένα ακόμα πράγμα που δεν μπορούν να βγάλουν από το μυαλό τους οι θαυμαστές του φιλμ κι αυτό είναι το πανέμορφο πράσινο φόρεμα που φορούσε η μεγαλύτερη αδερφή της Briony, η Cecilia (Keira Knightley), κατά τη διάρκεια της ίσως πιο σημαντικής σκηνής του Atonement. Όταν κυκλοφόρησε δε η ταινία, ψηφίστηκε ως το σπουδαιότερο κοστούμι ταινίας σε μία δημοσκόπηση του Sky Movies/In Style και μέχρι σήμερα θεωρείται ένα από τα εμβληματικότερα όλων των εποχών.

Το εντυπωσιακό εξώπλατο φόρεμα, που τραβήχτηκε κομψά και γενναιόδωρα από τον σκηνοθέτη Jow Wright (Darkest Hour) και τον φωτογράφο του, Seamus McGarvey, ταιριάζει τέλεια στο ύφος της ταινίας, καθώς επιταχύνεται ο ρυθμός και η ατμόσφαιρα γίνεται πιο έντονη. Περιέχει χαρακτηριστικά της εποχής της δεκαετίας του 1930 στο Λονδίνο, αλλά είναι αναμφισβήτητα μοντέρνο στην εκτέλεση, από τη μοναδική σκιά σε πράσινο χρώμα, μέχρι τον συνδυασμό των μοτίβων και τις ανάλαφρες τιράντες. Υπάρχει επίσης ένα μυστήριο γύρω του, που ταιριάζει σε μία ταινία γεμάτη με την ανάμνηση του καλοκαιριού, τυλιγμένη σε μια απολαυστική ασάφεια.

Η σχεδιάστρια κουστουμιών της Εξιλέωσης, Jacqueline Durran – υποψήφια για Όσκαρ στη συγκεκριμένη ταινία, καθώς και για το Περηφάνια & Προκατάληψη (Pride & Prejudice) του Wright, που κέρδισε ένα Όσκαρ για τη δουλειά της στην Άννα Καρένινα – μίλησε στο EW για την ιστορία του πώς φτιάχτηκε αυτό το φόρεμα και γιατί πιστεύει ότι εξακολουθεί να αρέσει τόσο πολύ.

ENTERTAINMENT WEEKLY: Ο κόσμος μιλάει τόσα χρόνια μετά γι’ αυτό το φόρεμα, ως ένα από τα αγαπημένα και πιο αξιομνημόνευτα. Γιατί πιστεύετε ότι συμβαίνει αυτό.
JACQUELINE DURRAN: Όταν ξεκινήσαμε την ταινία, γνωρίζαμε όλοι ότι ήταν μία σημαντική στιγμή και ότι έπρεπε να περιέχει ένα αξιομνημόνευτο φόρεμα. Ο Joe μου είπε, στην αρχή, που προφανώς με πίεσε πολύ, να προσπαθήσω και να φτιάξω αυτό το αξέχαστο φόρεμα. Αλλά η αλήθεια είναι ότι δεν ξέραμε ότι θα αρέσει τόσο πολύ. Ήταν απόλυτη έκπληξη το πόσο εντύπωση έκανε στον κόσμο και το πόσο ξεχώρισε μέσα σε όλη την ταινία. Τα περισσότερα από τα υπόλοιπα κοστούμια που φόρεσε η Keira δεν συζητήθηκαν σχεδόν καθόλου. Μου κάνει τεράστια έκπληξη που ο κόσμος το θυμάται ακόμα.

Έχουν πουληθεί παρόμοια φουστάνια για παράλογα χρηματικά ποσά. Ένα πουλήθηκε για περισσότερα από 30.000$.
Τρελό, έτσι; Νομίζω ότι πούλησαν ένα δικό μας. Είχαμε αρκετά. Είναι αρκετά εύθραυστα. Φτιάξαμε αρκετά για την ταινία και νομίζω ότι ένα, τουλάχιστον, πουλήθηκε έναν χρόνο μετά για φιλανθρωπικό σκοπό, για πάρα πολλά λεφτά – για δεκάδες χιλιάδες δολάρια. Είναι φοβερό.

Έχετε ακόμα κανένα;
Όχι, αλλά θα ήθελα! Αλλά δεν έχω κανένα πραγματικά. Νομίζω ότι δεν έχω καν κομμάτι του υφάσματος.

Πώς είχατε φανταστεί με τον Joe το φόρεμα και πώς καταλήξατε στο ότι ήταν το σωστό;
Ο Joe ήξερε ότι το φόρεμα πρέπει να έχει κίνηση και να είναι αρκετά γεμάτο, γιατί ήξερε ότι θα υπήρχε αυτή η σκηνή – τα κοσμήματα που πέφτουν στο πάτωμα και τα βρίσκει η Briony και τα παίρνει στη βιβλιοθήκη – και ότι θα ήταν μέρος της πλοκής. Του άρεσε η ιδέα να είναι εξώπλατο. Αλλά πέρα από αυτό, υπήρχαν λίγες οδηγίες από εκείνον για το πώς έπρεπε να είναι το τελικό αποτέλεσμα. Ήθελε να είναι εκθαμβωτικό και πράσινο. Δεν ήταν πολύ συγκεκριμένος για την απόχρωση. Και υπήρχαν κι άλλες οδηγίες από τον Joe που δεν αφορούσαν μόνο το πράσινο φόρεμα, αλλά ήταν γενικές, όπως ότι η διάθεση του φορέματος έπρεπε να θυμίζει στο κοινό ότι είναι η πιο ζεστή μέρα του χρόνου. Έτσι, αυτό που προσπάθησα να κάνω κατά τη δημιουργία του φορέματος ήταν να το φτιάξω από πολύ λεπτό ύφασμα και να το κάνω ελαφρύ. Ένα από τα πράγματα που σκέφτηκα επίσης, ήταν να απλώσω και να κόψω το μοτίβο ώστε να είναι μικρές τρύπες αντί για χάντρες. Έτσι θα σκέφτεσαι συνέχεια ότι αφαιρείς αντί να προσθέτεις.

Διάβασα βιβλία με αναφορές στη μόδα από τη δεκαετία του 1920 και του 1930 και είδα εικόνες που μου φάνηκαν ελκυστικές. Κράτησα όλες τις λεπτομέρειες που μου άρεσαν και όλα όσα πίστευα ότι θα ταίριαζαν στην Keira, και τα στοιχεία που πίστευα ότι θα μπορεί να έχει το φόρεμα. Είναι αρκετά εύκολο να βρει κανείς εξώπλατα φορέματα που ταιριάζουν στη μόδα εκείνης της εποχής. Βέβαια, δεν ήταν τόσο γυμνά όπως το πράσινο φόρεμα, οπότε έπρεπε να αλλάξω τα πάντα για να φτιάξω ένα καινούριο φόρεμα.

Νομίζω ότι κομμάτι της γοητείας του είναι ότι ήταν πολύ επιβλητικό για την εποχή αλλά και μοντέρνο. Δεν έχω καμία ψευδαίσθηση ότι το φόρεμα που δημιούργησα είναι ένα πραγματικό φόρεμα του 1934. Είναι ένα συνδυασμός στοιχείων που έχουν ενωθεί από κάποιον με μοντέρνα οπτική. Κάθε φορά που παίρνεις στοιχεία και τα ενώνεις και τα διαμορφώνεις και δημιουργείς, βγαίνεις αναγκαστικά από αυτό που ίσχυε εκείνη την εποχή. Αλλά όλα στο φόρεμα είναι από εκείνη την περίοδο. Είναι απλά συνδυασμένα με μοντέρνο τρόπο. Σίγουρα, πιστεύω ότι οι τιράντες που έρχονται από το μπροστά μέρος του φορέματος και περνάνε πίσω τονίζουν περισσότερο την πλάτη από ότι τα περισσότερα φορέματα της δεκαετίας του 1930, παρόλο που ήταν στη μόδα η γυμνή πλάτη και οι γυμνοί ώμοι.

Και μετά επέλεξα τον τρόπο που τυλίγεται γύρω από τους γοφούς. Νομίζω ότι θα μπορούσε να θεωρηθεί ακόμα και Chanel. Δεν είμαι σίγουρη, αλλά υπήρχε ένας τρόπος που είχαν σχεδιάσει ένα φόρεμα που είχε ένα σφιχτό τμήμα γύρω από το πάνω μέρος του γοφού και μετά άνοιγε. Πήρα τη λεπτομέρεια και την αναδιαμόρφωσα βρίσκοντας το ύφασμα, που είναι πιο μοντέρνο. Αλλά ταίριαξε ακριβώς όπως ήθελα στη σιλουέτα.

Πώς αποφασίσατε αυτή τη συγκεκριμένη, ανοιχτή απόχρωση του πράσινου;
Για το ύφασμα, θέλοντας να βρω το πιο λεπτό, πήγα σε έναν χονδρέμπορο υφασμάτων στην Αγγλία, στον οποίο πάνε όλοι για βασικά υφάσματα. Αγόρασα αυτό το ύφασμα και μετά το έβαψα πράσινο. Αγόρασα το ύφασμα σε άσπρο, ήταν πολύ ελαφρύ και το άλλο πλεονέκτημα είναι ότι μπορείς να αγοράσεις ατελείωτα μέτρα γιατί είναι σε χονδρική. Το χρειαζόμουν για να φτιάξω τα αντίγραφα και για να εξετάσω το σχήμα. Αλλά για το χρώμα, δεν ξέραμε ποιο χρώμα θα επιλέγαμε ακριβώς. Πήγαμε σε όλα τα καταστήματα με υφάσματα στο Λονδίνο και μαζέψαμε όλα τα πράσινα υφάσματα που βρήκαμε, με διαφορετικά χαρακτηριστικά – άλλα κάποια ήταν πιο διάφανα, άλλα πιο σκούρα, άλλα πιο ελαφριά, άλλα πιο βαριά – και παίξαμε με όλες τις αποχρώσεις του πράσινου. Στο τέλος, βάλαμε μαζί τρία υφάσματα – το ένα πάνω από το άλλο – από τα οποία τα δύο ήταν διάφανα και το ένα συμπαγές. Τα μαζέψαμε και μιλήσαμε στον Joe για το πράσινο. Επιλέξαμε ένα από αυτά τα χρώματα που αποτελούνταν από στρώσεις και μας έδωσε την ένταση που θέλαμε. Μετά το πήραμε και το σε κάποιον και είπαμε «Μπορείς να μας βάψεις αυτό το άσπρο ύφασμα σε αυτό το χρώμα που συνθέσαμε;». Ευτυχώς, ήταν ένα εξαιρετικός βαφέας και κατάφερε να πετύχει ακριβώς την ένταση και τη φωτεινότητα του πράσινου στο μετάξι. Και έτσι το κάναμε. Τώρα γιατί ήταν αυτό το σωστό χρώμα; Δεν ξέρω.

Γιατί όχι;
Ο Joe συνήθως έχει ένα όραμα της σκηνής στο κεφάλι του και μπορεί να μην σου πει τα πάντα σχετικά με αυτό, αλλά θα πει «Ω ναι, πρέπει να είναι πράσινο». Και μετά τη συγκεκριμένη απόχρωση μπορεί να μην την ξέρει μέχρι να τη δει, έτσι συχνά θα του προσφέρω όσες περισσότερες αποχρώσεις μπορώ και θα πει «Αυτή είναι!». Δεν ρωτάω ποτέ γιατί η κάθε απόχρωση.

Σε γενικές γραμμές, το πράσινο σε κοστούμια σε ταινίες δεν είναι ιδιαίτερα δημοφιλής επιλογή. Δεν είχα φτιάξει ποτέ πράσινο φόρεμα πριν από αυτό και ούτε έφτιαξα ξανά! Νομίζω ότι μερικές φορές μπορεί να πας προς πολύ σκούρες αποχρώσεις του πράσινου. Άλλος ένας λόγος που πιστεύω ότι αυτό το φόρεμα ήταν τόσο σπουδαίο, είναι γιατί στηρίχτηκε σε μια πραγματική συνεργασία. Για να φτιάξεις ένα τόσο έντονο φόρεμα πρέπει να είναι όλοι αφοσιωμένοι σε αυτό. Ο Seamus [McGarvey], ο φωτογράφος, πρέπει να είναι αφοσιωμένος στο να τραβήξει το φόρεμα με μοναδικό τρόπο. Πρέπει να ταιριάξει στην Keira με μοναδικό τρόπο. Το πραγματικό μυστικό του πράσινου φορέματος είναι η λειτουργία του στην ταινία. Αν δεν είχε εκείνη τη λειτουργία, θα ήταν ένα φόρεμα που θα ξεχνιόταν. Αλλά επειδή είναι μία τόσο σημαντική στιγμή και ο Seamus και ο Joe το τράβηξαν με τέτοιο τρόπο – και της Keira της πάει πολύ – νομίζω ότι είναι ο τέλειος συνδυασμός πραγμάτων. Υπάρχει μία σκηνή που η Keira στέκεται, καπνίζει έξω – αυτό το πλάνο από το πλάι – και το φόρεμα είναι αρκετά απλωμένο. Είναι ένα σπουδαίο πλάνο, έχει μια πραγματική γοητεία από τη δεκαετία του 1930 αλλά είναι λίγο πιο μοντέρνο. Καταγράφει αυτό ακριβώς που θέλαμε να κάνουμε στην ταινία.

Μπορείς να φτιάξεις ένα φανταστικό φόρεμα αλλά, και το έχω δει σε άλλες ταινίες, το μόνο πλάνο της ηθοποιού είναι από τη μέση και πάνω. Αν δεν το τραβήξεις με τέτοιο τρόπο ώστε να πουλήσεις το καλύτερο πλεονέκτημά του, δεν θα έχει την επίδραση που είχε αυτό το φόρεμα. Το πλήρες πλάνο του Seamus και το γεγονός ότι είναι φωτισμένο τόσο όμορφα, είναι αυτό που το ολοκληρώνει.

Μπαίνοντας στην Εξιλέωση και ειδικά σε αυτή τη σκηνή της κλιμάκωσης, ποια ιδέα είχατε για την ταινία; Πώς τη σκεφτόσασταν, θεματικά, όσον αφορά το φόρεμα;
Υπάρχει ένα πολύ ισχυρό αίσθημα ζέστης και καλοκαιριού και μνήμης που μοιάζει με όνειρο στο πρώτο στάδιο. Υπάρχει κάτι, νομίζω για όλους στη μνήμη τους, για το καλοκαίρι μας ως παιδιά. Υπάρχει μία έντονη αίσθηση ενός αξέχαστου καλοκαιριού. Αυτό ήταν ένα από τα πράγματα που ήθελα να φέρω στο 1934. Νομίζω ότι είναι ένα μαγικό πράγμα να προσπαθείς να αναδημιουργείς εκείνο το αξέχαστο καλοκαίρι – εκείνη την σημαντική στιγμή που είσαι μόνο 12 ή που αρχίζεις να μεγαλώνεις.

Η συνέντευξη δόθηκε στον David Canfield του ew.com